Tầm soát ung thư - PSA (Tiền liệt tuyến: nam)

1. PSA là viết tắt của từ gì?

Chỉ số PSA là viết tắt của kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt với tên tiếng Anh là Prostate-specific antigen, là một glycoprotein được mã hóa bởi gen KLK3 (Kallikrein-3), được tiết ra bởi các tế bào biểu mô của tuyến tiền liệt ở người đàn ông.

2. Chỉ số free PSA là gì?

Phần lớn PSA trong máu được gắn với các protein huyết tương, một lượng nhỏ khoảng 30% của PSA không gắn với protein và không có hoạt tính phân hủy protein được gọi là free PSA. Tỷ lệ PSA tự do/ PSA toàn phần (free PSA/ total PSA ratio = fPSA/ tPSA) góp phần đánh giá trong chẩn đoán ung thư tuyến tiền liệt khi nồng độ tPSA khoảng từ 4 đến 10 ng/mL. Nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt cao khi tỷ lệ fPSA/ tPSA ≤ 0,15.

3. Chỉ số PSA và fPSA chẩn đoán ung thư tuyến tiền liệt

Ung thư tuyến tiền liệt hay còn gọi là ung thư tiền liệt tuyến là một dạng của ung thư phát triển trong tuyến tiền liệt trong hệ sinh dục nam. Ung thư tuyến tiền liệt phát triển chậm, tuy nhiên nếu không phát hiện sớm sẽ chuyển qua di căn lan sang các bộ phận khác của cơ thể, đặc biệt là vào trong xương và các hạch bạch huyết.

Ung thư tuyến tiền liệt gây cảm giác đau đớn và khó khăn trong việc đi tiểu, quan hệ tình dục gặp vấn đề, hoặc rối loạn chức năng cương dương. Các triệu chứng khác có khả năng phát triển trong giai đoạn sau của bệnh

Chỉ số PSA và fPSA trong chẩn đoán ung thư tiền liệt tuyến

Chỉ số PSA chẩn đoán ung thư tuyến tiền liệt

Sự phát triển của ung thư tiền liệt tuyến liên quan đến nhiều yếu tố gồm cả yếu tố di truyền và chế độ ăn uống. Ung thư tuyến tiền liệt được phát hiện từ các triệu chứng bất thường, kiểm tra thể chất, xét nghiệm kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt (PSA), hoặc sinh thiết.

Ở giai đoạn đầu đàn ông mắc bệnh ung thư tuyến tiền liệt thường không có những triệu chứng rõ ràng. Xét nghiệm PSA chỉ ra các vấn đề của tuyến tiền liệt để lựa chọn phương pháp điều trị kịp thời. Đây cũng là xét nghiệm đo mức kháng nguyên đặc hiệu với tuyến tiền liệt (PSA) trong máu. Đối với người lớn tuổi thì tuyến tiền liệt to ra và lượng PSA cũng tăng cao. Lượng lớn PSA trong máu qua PSA Test cho thấy tuyến tiền liệt gặp vấn đề nhưng không nhất thiết là ung thư. PSA tăng cao có thể do phì đại nhiếp tuyến hay viêm tuyến tiền liệt và ít phổ biến hơn là ung thư tuyến tiền liệt